zondag 29 maart 2009

Levensmoeheid en de verhouding van zee en strand

In de voorbije week was er weer heel wat te doen rond euthanasie, en wel bij 'levensmoeheid'. En of dit nu onder de euthanasiewet valt of niet, dit fenomeen lijkt helaas niet zeldzaam te zijn bij oudere mensen. Hier wil ik enkel twee zaken vermelden die mij opvielen.

Het merkwaardige was dat een media-figuur - collega Dr. Marc Cosyns - moest optreden om te .... de-mediatiseren, om de media weg te trekken van het gebeuren zodat met meer rust een beslissing kon voorbereid worden.

In verband met de interpretatie van de wet werd ik getroffen door een beeld dat werd gebruikt in een naar mijn aanvoelen sereen verhaal over een analoog euthanasieprobleem in De Standaard van 28 maart. 'Er moet een maatschappelijk principe zijn, van hoe we als groep met het levenseinde en met het lijden van oudere mensen omgaan. Maar dat kan nooit een strikt principe zijn. Het is zoals de zee en het strand: je kunt niet zeggen dat de zee altijd tot daar komt en nooit verder. Maar de zee is wel de zee en het land is wel het land. In de grensstrook raken maatschappelijke en individuele principes elkaar. Die strook moet er zijn, maar ze mag niet zo wijd worden dat er misbruik kan ontstaan.' Een beeld om te laten nawerken.

vrijdag 13 maart 2009

Stelt God op de proef?

In deze vastentijd wil ik een nieuwe poging ondernemen om mijn blog wat te voeden.

‘Hierna gebeurde het dat God Abraham op de proef stelde’. Zo begint het verhaal van Abraham en Isaak in het 22° hoofdstuk van het boek Genesis.

Stelt God op de proef ? Theologisch lijkt het voor ons moeilijk om zo’n godsbeeld te verdedigen of te construeren: een God die de mens beproeft en nadien troost. Zo zijn er veel opvattingen/constructies over God die we misschien al eeuwen meedragen vandaag ons niet meer aanspreken. We vallen terug op verhalen – ook dit moeilijk verhaal – en op onze levenservaring.

We kunnen het toch zo beleven – theologie of niet – dat het leven ons op de proef stelt. Misschien betekent ‘God stelde Abraham – aartsvader, archetype van de gelovige - op de proef’ zoiets als ‘het leven lijkt soms absurd, onbegrijpelijk en zwaar’. De absurditeit kan komen van het lijden (ziekte, ongeval) dat ons overkomt maar ook – en dit komt dichter bij het verhaal van Abraham – van iets in ons dat ons innerlijk drijft. We begrijpen het niet maar iets drijft ons tot het loslaten van iets, een beroep bijvoorbeeld, of van iemand die ons zeer dierbaar is. Bij dit laatste komen we voor de vraag in ons : moet ik nu echt opgeven wat mij eigenlijk het dierbaarst is – niet omdat iemand mij dat zegt, maar omdat iets in mij daartoe dwingt ?

Hoe is het mogelijk dat ik uit mezelf tot zo’n onmenselijke beproeving kom ? Bijvoorbeeld vanuit een luxe-situatie kiezen voor leven in armoede met anderen – kiezen om, zoals Etty Hillesum, mee te gaan naar Auschwitz terwijl je er eigenlijk kon aan ontsnappen ? Of religieus moeten/willen worden terwijl je toch droomt van meer sexy leefstijlen… Ik begrijp dat niet, maar die dingen bestaan. En dan lezen we dat verhaal van Abraham die voor die vraag komt te staan : iets dwingt hem zijn zoon op te offeren, zullen we het even noemen : radikaal loslaten ?

Wordt vervolgd.